_{Doelenstraat, Harderwijk © Ernst Koningsveld}

Harderwijk werd als één van de eerste steden in Nederland rond 1280 lid van de Noord-Duitse Hanze. Dit was een internationaal samenwerkingsverband van kooplieden uit steden rond de Noord- en Oostzee. Harderwijk had zelfs een handelspost in Zuid-Zweden (destijds Deens grondgebied).

Wandelend de historie tegemoet

Om ook nog wat van de omgeving te zien, startten wij op het station van Ermelo. We lopen zuidwaarts om een deel van de rondwandeling over het prachtige landgoed Oud Groevenbeek mee te nemen. Hier waan je je in het decor van een kostuumfilm: de fraaie bossen, de statige jugendstil-villa en de watertoren die nu winterverblijfplaats is voor vleermuizen.

_{Villa Oud Groevenbeek © Ernst Koningsveld}

Van daar af steken we door naar het Zuiderzeepad (LAW 8, etappe 12) dat de noordwestelijke Veluwerand volgt. Het is keurig boerenland, waar je vooral fietsers ontmoet, enkele wandelaars en sporadisch een landbouwtrekker of auto. Langzaamaan loop je via ruim opgezette buitenwijken de plaats Harderwijk in. Het ruime Crescentpark is enkele jaren geleden aangelegd; een plezierige groene long naast de nieuwbouw. Het heeft diverse functies, waaronder waterberging, en er is een speelse vlonderbrug.

_{Vlonderbrug in het Crescentpark © Ernst Koningsveld}

Dan steken we de A28 over via een fraaie fiets- en voetgangersburg, om niet lang daarna de oever van het Veluwemeer te bereiken, vroeger de oever van de Zuiderzee, en later het IJsselmeer. Het is een lang voetpad langs huizen aan de landkant en her en der strandjes aan de waterkant. Aan de overkant van het meer ligt Flevoland.

Hanzestadwandeling door Harderwijk

In Harderwijk volgen we de Hanzestadwandeling, die je kriskras door dit mooie stadje en langs alle interessante punten brengt. Een aanrader is om bij het stadsmuseum te beginnen. Hier zie en lees je van alles over de oude handel die Harderwijk lange tijd grote bloei bracht. De koggeschepen die de Harderwijkers gebruikten waren uitstekend geschikt voor de wateren waarlangs handel werd gedreven. In 1443 kreeg de stad het stapelrecht, wat inhield dat alle vis die gevangen werd tussen Muiden en Kampen in Harderwijk verhandeld moest worden.

Een ander thema is de universiteit die hier van 1648 tot 1811 gevestigd was. Beroemdheden als Boerhaave en Linnaeus promoveerden hier. In die tijd was de universiteit overigens in onze ogen nog erg klein: minder dan 100 studenten. En een doctorstitel kon je ook vlot verkrijgen op basis van elders opgebouwde kennis en verricht onderzoek. Leuk is het ‘straftorentje’ dat je op de wandeling tegenkomt; studenten die zich misdroegen werden opgesloten in dit iele torentje. Nu staat er een borstbeeld van Linneaus in. Dat hij daar ooit als straf heeft verbleven, is erg onwaarschijnlijk: zijn promotie was in minder dan een week beklonken.  

_{De Hortustuin en daarachter het Straftorentje © Ernst Koningsveld}

Klein maar fijn is de hortustuin die je binnen de (deels nog bestaande) stadsmuren aantreft. Botanie, farmacie en geneeskunde waren destijds nauw verweven wetenschappen. Er staan twee eeuwenoude bomen: een Ginkgo en een Plataan. Op de Hanzastadwandeling kom je ook langs twaalf bronzen beelden van kunstenares Natasja Bennink. Als eerbetoon aan de universiteit tref je hier haar sculptuur De Snijtafel, met de Latijnse tekst: ‘Hic locus est ubi mors gaudet succurrere vitae’, in ’t Nederlands: ‘Dit is de plaats waar de dood blij is het leven te helpen’. Door soms smalle straatjes en steegjes kom je via de Markt en de Havendijk met de oude scheepswerf Veluvia bij de oude Vispoort, dicht bij de oever van wat destijds de Zuiderzee was. Grappig zijn de vissen die in de bestrating zijn opgenomen. Hier staat nog een beeld van Natasja: een zoenend stel. Terwijl mannen op zee waren, runden de vrouwen het gezin en het huishouden, tussen hoop en vrees of hun mannen wel terug zouden keren. De kus tekent het afscheid van de man die weer het ruime sop zal moeten trotseren en zo de kost bijeen zal brengen.

_{Het afscheid, sculptuur van Natasja Bennink © Ernst Koningsveld}

Andere beelden tref je rond het enigszins verborgen, maar heerlijk rustige Muntplein. Het leuke van Harderwijk is dat je tussen de toch wel vele toeristen al gauw weer stille straatjes vindt, die getuigen van de honderden jaren aan geschiedenis die deze stad met zich meedraagt.

Zuiderzeepad etappe 12

Hanzestadwandeling Harderwijk