Een duik in het fotoarchief, 6x wandelen langs industrieel erfgoed
Dit jaar duiken we opnieuw in het rijke foto-archief van onze huisfotograaf Luuk Gijselhart. We hebben dit samen eerder gedaan en dat beviel uitermate goed. Zo is er een selectie van zijn mooiste foto’s maar ook al een ode aan de molen en aan de veerpont. Deze keer brengen we een eerbetoon aan het industrieel erfgoed langs onze wandelpaden. Daag jezelf uit om deze plekken zelf te verkennen en te ervaren. Van schaatsenfabriek tot touwslagerij en kalkovens, laat je inspireren door de schoonheid van ons industriële verleden.
We zien niet allemaal hetzelfde onderweg. Luuk is vaak op pad in opdracht van Wandelnet om foto's te schieten voor een nieuw Lange-Afstand-Wandelpad, Streekpad of een vernieuwende gids. Maar hij loopt ook graag zonder specifieke opdracht, altijd met zijn camera binnen handbereik. Kijken en zien, het zijn twee actieve werkwoorden, en laat dat nou precies zijn wat Luuk doet. Hij wandelt, kijkt en ziet om het vervolgens vast te leggen met zijn camera. Een erfgoeddeskundige heeft mij ooit eens verteld dat het onmogelijk is om alles te behouden. Feit is wel dat in de opbouwjaren na de Tweede Wereldoorlog veel door de sloophamer is verdwenen. Pas toen mensen meer te besteden hadden, vond men de financiële middelen om ook eens te kiezen voor renovatie.
1. Schaatsenfabriek Nooitgedacht in IJlst
Schaatsenfabriek Nooitgedacht in IJlst © Luuk Gijselhart
Het is natuurlijk niet vreemd dat je een schaatsfabriek kan tegenkomen langs het Elfstedenpad. Schaatsenfabriek Nooitgedacht in IJlst is niet zomaar een schaatsenfabriek; het behoort tot de oudste en meest bekende schaatsenfabrieken van Nederland en heeft bestaan van 1865 tot 1965. De elektriciteit heeft de slijpsteen overbodig gemaakt. Maar ik vrees dat de klimaatverandering het fenomeen schaatskoorts zal doen verdwijnen.
2. Waterloopbos bij Kraggenburg
Waterloopbos Kraggenburg © Luuk Gijselhart
Het pad door de polder heet niet voor niets Pionierspad. Zonder de pioniers zouden we niet op de bodem van de Zuiderzee staan. Het is ook logisch dat onderzoekers juist in deze polder hun modellen hebben gebouwd. Hier gingen ze aan de slag om mogelijke verdedigingswerken te testen die ons land tegen het water moesten beschermen. Inmiddels komt de dreiging ook uit een andere hoek.
3. Touwslagerij Deetman in Elburg
Touwslagerij Elburg © Luuk Gijselhart
Het woord 'slagerij' gekoppeld aan 'touw' is voor deze slagersdochter een beetje vreemd. Wikipedia leert me de oorsprong van de betekenis. Touwen waren vooral in gebruik in de visserij. Het is dan ook logisch dat je een touwslagerij tegenkomt op het Zuiderzeepad aan het IJsselmeer, voorheen de Zuiderzee. De touwslager werkte in de buitenlucht, nog een leuk weetje dat ik heb gevonden op Wikipedia.
4. Rangeerterrein Amersfoort
Rangeerterrein in Amersfoort © Luuk Gijselhart
De meest logische plek voor een fabriek waar treinen in onderhoud komen bouw je als vanzelf ergens in het midden van het land, zoals in Amersfoort. Inmiddels zijn de hallen en het terrein niet meer als zodanig in gebruik. Ze worden nu gebruikt voor evenementen en dienen als decor voor theaterstukken. Het rangeerterrein ligt er wat roestig bij. Je komt er langs met het Marskramerpad.
5. Kalkovens Zuiderzeemuseum Enkhuizen
Kalkovens Enkhuizen © Luuk Gijselhart
Via de Chinezen en de Grieken brachten vervolgens de Romeinen de kennis van de kalkovens naar Nederland. Voor de aanvoer van de benodigde schelpen en het veen werden de ovens dicht bij het water gebouwd. De kalkovens van de foto staan in Enkhuizen bij de voormalige Zuiderzee, hier kom je langs met het Zuiderzeepad. Na de tweede Wereldoorlog werd de benodigde mortel voor de bouw uit het buitenland gehaald. Tegenwoordig wordt kalkmortel alleen nog maar bij restauraties gebruikt.
6. De Betonning in West-Terschelling
De Betonning West-Terschelling © Luuk Gijselhart
Soms selecteren Luuk en ik een foto van iets dat (nog) niet tot het industrieel erfgoed behoort. Toch is ook dit een bijzonder plaatje en niet alleen door de kleuren. Op De Betonning in West-Terschelling liggen enorme zeebakens en -boeien. Bakens en boeien die je wandelend nergens in Nederland zult tegenkomen, maar wel met Streekpad WaddenWandelen. Dit terrein is tijdens Oerol een bekend trefpunt.
Help je ons het raadsel oplossen?
???? Industrieel erfgoed Ooijpolder © Luuk Gijselhart
Wandelend door de Ooijpolder vindt Luuk veel erfgoed uit de tijd van de steenfabrieken, waar de zogenaamde waalsteentjes werden gemaakt. Veel erfgoed is hier bijeen gebracht om zo de geschiedenis van de steenfabrieken beter te kunnen vertellen. Maar van dit gebouwtje aan de Hezelstraat te Ooij, aan de Groenlanden, is volstrekt onbekend wat of waarvoor het dienst heeft gedaan. Er staat geen verhaal op het bord en Luuk vindt nergens informatie. Samen breien we er een verhaal omheen, maar we zouden het ontzettend leuk vinden als iemand ons kan vertellen wat het was! Wie? Je bericht kan je sturen naar lvansomeren@wandelnet.nl.
Bekijk wandeling (in de buurt)
NB: Al binnen 24 uur na lancering van de blog heeft Gijs van Dreumel ons de oplossing gestuurd!
Het is een transformatorhuisje. De details ving je hier. Uiteraard met veel dank aan Gijs.
