Wandelen op Schiermonnikoog
Schiermonnikoog is het meest oostelijk gelegen Nederlandse bewoonde Waddeneiland en eigenlijk één groot duingebied. Aan de westkant ligt het enige gelijknamige dorp op het eiland en hoe oostelijker, hoe rustiger en natuurlijker het wordt. Tijdens een tweedaags verblijf op het eiland wandel ik de Roots-wandeling (aan de westkant) en een combinatie van Wadden Wandelen Schiermonnikoog etappe 2 en 3 (aan de oostkant). Deze wandelingen overlappen elkaar voor een klein deel en geven je samen een goed beeld van het eiland.
De rode vuurtoren op Schiermonnikoog © Marleen Lekkerkerk
De westkant
Lengte: 14,8 km (in te korten tot 8,6 km)
Start- en eindpunt: informatiecentrum Schiermonnikoog (dorp)
Type wandeling: Roots-wandeling
Markering: geen (dus gebruik Wandelnet-app)
Deze rondwandeling ‘Nationaal park Schiermonnikoog’ kun je op elk punt beginnen, want er is geen sprake van het parkeren van je auto. Schiermonnikoog is immers een autoluw eiland en naar het eiland kom je vanaf de boot uit Lauwersoog lopend (en de bus) of per fiets. Eventueel parkeer je dus je (huur)fiets bij je startpunt en begin je meteen met je wandeling. Vanwege mijn verblijf op camping Seedune pik ik de route op bij ANWB-paddenstoel S33. Daarvandaan loop ik het bos in. De dennen met donkere stammen hebben het blijkbaar flink van de wind te verduren gehad toen ze jong waren, want ze staan allemaal net zo scheef. Deze zogenaamde 'zwarte dennen' (Corsicaanse of Oostenrijkse) zijn veel aan de kust aangeplant, omdat ze beter tegen de zeewind bestand zijn dan onze inheemse grove den (met bovenin roodbruin gekleurde stam).
De open duinvallei en de Wasserman-bunker
Ik bereik een duinvallei die weer open gemaakt is door het berkenbos weg te halen om ruimte te maken voor zeldzame duinbewoners zoals parnassia en de duinparelmoervlinder. Pony's, geiten en Sayaguesa-runderen zorgen er nu voor dat het open blijft. Boven op een hoog duin staat de Wasserman-bunker, gebouwd in 1943 als onderdeel van de Atlantikwall. De geplande radar op de bunker is echter nooit gerealiseerd. Bovenop de bunker is nu een uitkijkpunt, vanwaar je een mooi uitzicht hebt over de omliggende duinvalleien.
De Wasserman-bunker © Marleen Lekkerkerk
Richting het strand
Vlakbij ligt begraafplaats Vredenhof waar tientallen drenkelingen zijn begraven die in beide Wereldoorlogen op het strand aanspoelden, vooral piloten. Een bizar idee. Een recht pad loopt daarna door een afwisselend gebied. Door de natte omstandigheden zie ik allerlei bloeiende planten die van vocht houden: kattenstaarten, watermunt, egelboterbloem en tormentil. Dan loop je langs duindoornstruweel richting strand en kun je een koffiestop houden bij Paviljoen De Marlijn. Dan mag je echt het mooie brede Noordzeestrand op en bijna 2 km zoek je zelf je weg langs de vloedlijn of juist dichter bij de duinenrij.
Breed Noordzeestrand met half ondergestoven zeeraket © Marleen Lekkerkerk
Via de duinen loop je het bos weer in en dan richting een blikvanger: de rode vuurtoren, die anno 2024 nog steeds zijn werk doet. Na nog een stukje over het strand ga je via een natte duinvallei, waar ik o.a. strandduizendguldenkruid zie staan, het 'binnenland' weer in.
Uitzicht op de Westerplas
Vanaf een grasdijk heb je mooi zicht op de natte zuidwestelijke punt van het eiland. Vroeger was dit een kwelder die regelmatig door de Waddenzee werd overspoeld. Na de aanleg van de dijk is het water geleidelijk zoet geworden en is de Westerplas niet alleen belangrijk voor de drinkwatervoorziening van het eiland, maar ook voor veel vogels. Rond de plas broeden heel veel aalscholvers en tientallen lepelaars. Het is niet helemaal opgenomen in de route, maar sla zeker even rechtsaf (500 m) om een bezoek te brengen aan de vogelkijkhut. Vanuit de hut zie ik een groep kleine zilverreigers en verschillende soorten eenden, waaronder wintertalingen en slobeenden.
De Westerplas met lepelaars en aalscholvers © Marleen Lekkerkerk
Terug in het dorp
Als je in het dorp aankomt, breng dan even een bezoek aan het informatiecentrum, waar je ook een interessante en leerzame tentoonstelling vindt. Buiten het dorp staat nòg een vuurtoren: een witte. Deze is niet langer in gebruik als vuurtoren, heeft tijdelijk dienstgedaan als watertoren en wordt nu gebruikt als antennetoren.
Zo is mijn wandeling rond en kom ik weer op de camping aan.
De oostkant
Lengte: ± 20 km
Start- en eindpunt: Badweg Schiermonnikoog
Type wandeling: Streekpad
Markering: geel-rood van Streekpad WaddenWandelen (maar beperkt aanwezig, dus gebruik Wandelnet-app)
De tweede dag zoek ik meer de oostelijke kant van het eiland op. Aan het einde van de Badweg sla ik rechtsaf en loop ik via de op de website oranje gestippelde route naar etappe 2. Ik kom langs dezelfde duinvallei, de bunker, de begraafplaats, en loop over het lange pad richting kust, maar voordat ik die bereik sla ik rechtsaf naar het oosten. Dat is etappe 3, de variant naar het Willemsduin. Je loopt steeds door de grote natte duinvallei met kreken en slenken waar het zeewater af en toe het eiland binnendringt. Hier heeft de natuur nog vrij spel en de mens mag hier van genieten.
Wandel- en fietsbrug over een kreek © Marleen Lekkerkerk
Als je het grassige pad, dat in natte tijden een uitdaging kan zijn, verder volgt, kom je uiteindelijk bij het Willemsduin, waar een houten kaap op staat. Dat vind ik voor vandaag te ver, dus ik sla linksaf naar Paal 10. Over het strand is het dan 4 km terug naar de duinovergang bij het gebouwtje van de reddingsbrigade. Over de Prins Bernardweg loop ik weer naar etappe 2 en naar een laatste bezienswaardigheid: de Berkenplas. De tweede zoetwaterplas op het eiland, maar deze is meer bedoeld voor de recreant, compleet met eet- en drinkhuis.
Via het dorp loop ik terug naar de camping.
Bekijk WaddenWandelen Schiermonnikoog
Dus neem de boot naar het eiland, ervaar het eilandgevoel en maak een mooie wandeling. Ook in het najaar kun je hier zeker nog van genieten. Misschien nog wel meer dan in de zomer, omdat vele vakantievierders weer naar huis zijn gegaan.
