Wandelen met het Geldersch Landschap en Kasteelen
In elke provincie van Nederland is een provinciaal 'Landschap' actief in het beheer, bescherming en ontwikkeling van natuur, landschap en erfgoed. In hun natuurgebieden bieden zij niet alleen ruimte aan de natuur, maar ook aan de wandelaar. In 2024 publiceren we elke maand een blog over één van de Landschappen, na een gesprek met een of meer medewerk(st)er(s) van de organisatie. Zo ontdekken we op welke manier de organisaties bijdragen aan de mogelijkheden voor wandelen. Deze maand bezoeken we de provincie Gelderland.
Clara Wilken van Geldersch Landschap en Kasteelen © Lea van Someren
Geldersch Landschap en Kasteelen
Clara Wilken staat me al op te wachten bij parkeerplaats de Schaapskooi in Loenen. Clara is boswachter publiek in het oostelijke deel van de Veluwe. Zij gaat me meenemen over de Loenermark en weet natuurlijk alles over Geldersch Landschap en Kasteelen. De Loenermark is een gevarieerd Veluws landschap met uitgestrekte bossen en golvende heidevelden, in de vorige eeuw ontworpen als landschapspark door landschapsarchitect Wattez. Voordat we het gebied inlopen, laat Clara me op de overzichtskaart zien hoe het gebied is ingericht en ingedeeld. Dit deel van de Veluwe laat zien voor wat voor uitdagingen Het Landschap staat.
In deze reeks over De Landschappen springt Het Geldersch Landschap en Kasteelen (GLK) er alleen al door haar naam uit. Dit Landschap is met 12.000 ha de op één na grootste stichting in onze reeks, maar kenmerkt zich vooral door het enorme aantal kastelen en landhuizen. In totaal beheert GLK er 37 met nog eens meer dan 26.000 collectiestukken. Het moge dan ook duidelijk zijn dat er naast boswachters bijvoorbeeld ook conservatoren en kasteelmedewerkers in dienst zijn, maar zonder de 900 vrijwilligers zou de organisatie vastlopen. 
Loenerbos met grafheuvel © Lea van Someren
Beheer en educatie
GLK staat voor grote uitdagingen: het behoud van natuur en de biodiversiteit, stikstofproblematiek, het uitvoeren van Natura2000 doelstellingen, de uitvoer van recreatiezonering op de Veluwe en de toenemende druk op de natuur door wandelaars, fietsers, mountainbikers en ruiters, met elk zijn eigen wensen en behoeften. Dit alles vraagt om een integrale aanpak, kringlooplandbouw, samenwerking met collega-organisaties, maar ook uitleg en voorlichting aan bewoners en gebruikers. En hoewel educatie niet een hoofddoel is van het GLK realiseert het zich het belang ervan in een veranderende omgeving. Clara vertelt dat ze met een aantal collega-organisaties bezig zijn om het onderwerp natuur(beleving) en ecologische basisvorming weer een plek te laten krijgen in het basisonderwijs.
Clara heeft me niet voor niets meegenomen naar de Loenermark. Dit deel van De Veluwe is zo’n 150 jaar geleden aangelegd met de voor die tijd geldende kenmerken en vaak eenzijdig keuze in beplanting. “Hier werken is soms als tuinieren in het groot”, zegt Clara op enig moment lachend. Haar verhaal over keuzes op korte en vooral lange termijn is verhelderend. Zo worden er op Loenermark veel inheemse loofbomen aangeplant zoals boswilg, zoete kers, wintereik, haagbeuk, tamme kastanje en gewone esdoorn. Sommige soorten kunnen beter tegen warme droge zomers, andere verbeteren de bodem met hun mineraalrijke blad of leveren nectar en stuifmeel voor insecten. Wanneer ik vraag naar de knaloranje alg op de boomstammen legt ze me uit dat deze algen gedijen bij het veranderende klimaat en ze lijken een voorkeur te hebben voor ammoniak.
Wandelen
Het mooiste wandelpaadje van Clara laat ze me tijdens ons interview direct ervaren. Afwisseling is voor haar het belangrijkste tijdens een wandeling. Hier op de Loenermark is er bos (gevarieerd), heide, een klein stukje open zand, hoogteverschillen met prachtige uitzichten, een schaapskooi en wildspotplekjes. Kortom: afwisseling.
Clara benadrukt dat door de zonering waarbij er grotere aaneengesloten natuurgebieden moeten ontstaan, er wat aanpassingen zijn in het aanbod van de wandelpaden: er zullen paden worden gesloten, in enkele gevallen zullen combinaties voor wandelaars en fietsers ontstaan. Op deze speciale pagina van GLK vind je alle wandelingen verzameld.
