Een duik in het fotoarchief, 8x spoorwegovergangen
Dit jaar duiken we opnieuw in het rijke fotoarchief van onze huisfotograaf Luuk Gijselhart. We hebben dit samen eerder gedaan en dat beviel uitermate goed. Zo is er een selectie van zijn mooiste foto’s maar ook al een ode aan de veerpont en hebben we industrieel erfgoed, bomen en molens in beeld gebracht. Deze keer ligt de focus op een onmisbaar element op ons wandelpad: de spoorwegovergang. Ontdek deze bijzondere plekken en ga zelf op pad!
1. Onbewaakt
Overgang IJzeren Rijn © Luuk Gijselhart
Als het aan ProRail en NS ligt verdwijnen alle spoorwegovergangen in ons land. In elk geval moeten de NABO’s, de Niet Actief Beveiligde Overgangen, ofwel in de volksmond de onbewaakte spoorwegovergang, worden gesloten of beveiligd. Voor 2026 zelfs. En juist deze laatste zijn voor wandelaars een belangrijke schakel op ons wandelpad, evenals de veerpont. Wandelnet is altijd betrokken bij het zoeken naar alternatieven voor de NABO’s. Hier worden gelukkig regelmatig succesjes geboekt.
"Dit is toch de overgang bij Weert?" En ik wijs naar een foto van een onbewaakte overgang met wandelaars. Luuk knikt bevestigend. Heb jij dat ook, dat je snel iets herkent als je er een keer bent geweest? Op etappe 6 van Pelgrimspad 2 ligt deze overgang over het spoorlijntje dat bekend staat als IJzeren Rijn. Dit oude spoor loopt van Antwerpen via Weert naar Duitsland. In 1991 liep de concessie af en werden de goederentreinen omgeleid via een andere route. Vanaf dat moment sloot de NS delen af. Mijn inschatting is dan ook dat deze overgang niet snel aangepast zal worden.
2. Humor
Crossing oude spoorbaan © Luuk Gijselhart
Wandel je Dagwandeling A van het Scholtenpad dan kruis je een oude onbewaakte spoorlijn. Luuk moest me wijzen op de humoristische waarschuwing. Zelf las ik er in eerste instantie overheen. En jij?
3. Nostalgie
Overgang bij Bekendellelaan Winterswijk © Luuk Gijselhart
In de regio waar de rockgroep Normaal de scepter zwaait, kun je dit waarschuwingsbord nog tegen komen. ‘Oerend hard’ zal deze stoomtrein niet gegaan zijn. Moeten ze dit bord zo langzamerhand niet vervangen? Of leren ze tijdens de verkeerslessen nog de betekenis? Anders voorzie ik problemen. Je vindt 'm op de Dagwandeling F van het Scholtenpad.
4. Archief
Verdwenen spoorwegovergang Malden © Luuk Gijselhart
Uit het archief van Luuk komt deze overgang op etappe 5 van het Streekpad Nijmegen bij Malden tevoorschijn. De foto dateert van 2017. Voor de zekerheid controleren Luuk en ik via Streetview van Google Maps of deze onbewaakte overgang niet al is aangepakt. En wat blijkt: de spoorlijn is niet meer in gebruik en overgenomen door de natuur met bomen en struiken. De etappe is volgens de website van Wandelnet op die plek dan ook aangepast.
Bekijk wandeling
5. Bewaakt
Overgang Smakt © Luuk Gijselhart
Naast de onbewaakte overgangen zien wij wandelaars met grote regelmaat bewaakte exemplaren. Deze laatste zijn meestal erg uniform en weinig fotogeniek. Op etappe 7 van het Pieterpad 2 neemt Luuk een foto van de overgang bij Smakt. Alleen de vervoerder maakt hier het verschil.
6. Sporen
Overgang Kasteren © Luuk Gijselhart
Wanneer een treinverbinding is opgeheven zijn de sporen nog decennialang zichtbaar in het landschap. Op deze foto de overgang bij Kasteren van het Duitse lijntje. Deze foto is om een andere reden ook historisch te noemen, want sneeuw zullen we steeds minder vaak op ons pad vinden. Je kunt deze overgang vinden op etappe 2 van het Brabantse Vennenpad.
7. Oplossingen
Buitenlandse waarschuwingsborden spoorlijnen © Luuk Gijselhart/Lea van Someren
Aanrijdingen op het spoor hebben altijd een enorme impact. Dat de NS en ProRail zulke ongelukken willen uitbannen, is niet zo gek. Maar het opheffen van spoorwegovergangen levert voor ons wandelaars relatief de meeste hinder op. Het creëren van alternatieve overgangen is vaak duur. Vooral omdat wij Nederlanders altijd uitgaan van de beste, veiligste en dus duurste oplossingen. Maar het kan ook anders, blijkt uit de eigen ervaring van Luuk in Duitsland en van mijzelf in Engeland. De Duitse Grundlichkeit bij etappe 1 van het Marskramerpad bij Bad Bentheim (vlak over de grens bij Enschede) is misschien enigszins overdreven, maar de variant die ik tegen kwam op de Coast to Coast in Engeland zou een zeer betaalbare Nederlandse oplossing kunnen zijn.
8. Binnenkort bewaakt
Gouden Ploeg, station Soest © Lea van Someren
Een paar meter vanaf het perron van station Soest bevindt zich de onbewaakte overgang die bekend staat als De Gouden Ploeg. Hier is door vrijwilligers van Wandelnet samen met buurtbewoners succesvol gestreden voor het behoud. Eind vorig jaar nog kwam het bericht dat er een akkoord was voor het aanpassen van deze overgang.
Fotograaf
We zien niet allemaal hetzelfde onderweg. Luuk Gijselhart is vaak op pad in opdracht van Wandelnet om foto's te schieten voor een nieuw Lange-Afstand-Wandelpad, Streekpad of een vernieuwende gids. Maar hij loopt ook graag zonder specifieke opdracht, altijd met zijn camera binnen handbereik. Kijken en zien, het zijn twee actieve werkwoorden, en laat dat nou precies zijn wat Luuk doet. Hij wandelt, kijkt en ziet om het vervolgens vast te leggen met zijn camera. En daar genieten wij weer van.
