Het vinden van een balans tussen natuur en recreatie is niet iets van de laatste jaren. Begin jaren negentig kreeg ik een unieke rondleiding door de Ooijpolder bij Nijmegen. Op pad met een jonge natuurontwikkelaar die gebieden toegankelijker voor publiek wilde maken. Zijn adviesbureau Stroming toonde aan dat natuurbescherming en wandelen in natuurterreinen vaak goed samen gaan. De jaren daarna kregen deze gedreven pioniers brede erkenning. Heel wat van hun goed onderbouwde voorstellen worden uitgevoerd.

Aantrekkelijke alternatieven aanbieden

Anno 2024 gaan gebieden soms weer deels op slot. Reden: bedreiging van biodiversiteit. Terreinbeheerders houden lopers en fietsers op de kwetsbaarste stukken buiten. “Balans vinden tussen drukte toestaan en natuurwaarden beschermen is lastiger sinds corona. Het is veel drukker geworden”, zegt Harry Boeschoten, tot voor kort programmadirecteur Groene Metropool van Staatsbosbeheer. Hij is nu zzp’er en kersvers bestuurslid van Wandelnet: “Voorkom zoveel mogelijk een controverse. In plaats van massaal naar bekende hotspots reizen zouden meer mensen veel dichter bij huis mogelijkheden moeten hebben om te wandelen. De Coalitie NLBuiten trekt daar hard aan.”   

Harry Boeschoten, bestuurslid Wandelnet:“Paden afsluiten gebeurt soms zonder al te goede onderbouwing. Laten wandelorganisaties en natuurorganisaties samen naar onderzoeksinstellingen gaan, vragen om betere kennis over de kwetsbaarheid van de natuur en die goed delen.”

Voorspelbaar gedrag graag

Wandelaars die zich voorspelbaar gedragen, zorgen voor weinig verstoring van vogels, concludeert een onderzoek van Vogelbescherming en de ANWB uit 2022. Wie zich aan regels houdt en niet van de paden afwijkt, vormt geen bedreiging. “Op zich zijn wandelaars vaak welkom, maar hun honden niet”, ervaart Harry Benschop, belangenbehartiger voor Wandelnet in Noord-Brabant. “Ook aan de (lange) lijn leveren zij verstoring en verjaging op.” De wens om de druk op hun terreinen te verminderen, heeft een positief neveneffect, ziet hij. Beheerders bepleiten steeds nieuwe wandelvoorzieningen tussen natuurgebieden, door het boerenland en langs ecologische verbindingszones.

Harry Benschop, belangenbehartiger Wandelnet in Noord-Brabant: “Recreatiezonering biedt vele mogelijkheden. Werk in de eerste plaats toe naar stille en meer drukke gebieden. Verbied soms honden, of verander gedrag door parkeervoorzieningen meer strategisch aan te sturen. Goede, persoonlijke verstandhouding tussen deelbelangenbehartigers is erg belangrijk.”   

Samen op trekken

Wandelaars plaatsen een relatief minimale ecologische voetafdruk en lopen verdient daarom maximaal steun. Wandelnet trekt in de Coalitie NLBuitenmet onder meer natuurbeschermingsorganisaties samen op. Wandelroutes maken in agrarische gebieden en bij nieuwe natuurontwikkelingen. Doel is een verfijnd netwerk dat dicht bij huis begint en het hele land dooradert. Met daarbij intensiever handhaven van regels en permanente educatie, zoals verhalen over interessante looproutes dichtbij huis. In een brief aan de leden van alle Provinciale Staten deed de coalitie uitvoeringsvoorstellen. Zelf ga ik binnenkort de Ooijpolder opnieuw verkennen.