Wat is wandelen? Een vraag waarover zelfs een fervent wandelaar zich het hoofd kan breken. “Je zou kunnen zeggen dat wandelaars er voor hun plezier op uit trekken, terwijl voetgangers een doel hebben”, zegt Van Dijk. “Maar je kunt het natuurlijk ook combineren door bijvoorbeeld je kinderen voor het plezier wandelend naar school te brengen. Ik heb me voorgenomen om niet te moeilijk te doen over een definitie. Het gaat ons er uiteindelijk om dat zoveel mogelijk mensen zich te voet gaan verplaatsen en dat noem ik wandelen.” Mensen hebben volgens Van Dijk drie hoofdmotieven om te gaan wandelen. “Voor het plezier, om zich van A naar B te verplaatsen, of omdat het gezond is. Bij Wandelnet werken we altijd vanuit de ‘funfactor’.”
Toegenomen druk
Wat de motieven ook waren, het aantal wandelaars nam vooral tijdens de lockdownperiodes drastisch toe. “Je zag het vaak al aan de overvolle parkeerplaatsen nabij natuurgebieden”, vervolgt Van Dijk. “Door het grote aantal wandelaars is de druk op de natuur toegenomen. Een gevolg daarvan was dat landgoedeigenaren besloten natuurgebieden af te sluiten. Wat er natuurlijk niet voor zorgt dat de vraag zal afnemen. Het probleem wordt hoogstens verplaatst naar een ander gebied. Wij gaan graag met terreinbeheerders en boeren om de tafel om naar oplossingen te zoeken. Er zal creatief gepuzzeld moeten worden, maar de mogelijkheden zijn er zeker.”
Vanaf de voordeur
De Wandelnet-directeur is van mening dat elke Nederlander recht heeft op een ommetje vanaf de voordeur. “Dat vereist ook een goede infrastructuur vanaf die voordeur. Daar valt nog veel winst te behalen, want niet iedereen woont in een hutje op de hei. Wij hopen een bijdrage te leveren door het inzichtelijk en toegankelijk maken van routenetwerken. Dat geldt voor routes dichtbij huis, maar ook voor routes die heel Nederland doorkruisen.” Geen geringe opgave in een land waar bij het begrip mobiliteit vooral aan de auto wordt gedacht. “Het is natuurlijk raar dat zoveel mensen om te wandelen eerst in de auto stappen. Niet alleen zijn auto’s belastend voor het milieu en klimaat; ze nemen ook veel ruimte in. Dat geldt zelfs voor elektrische modellen. De komende jaren worden er veel woningen gebouwd. Er is simpelweg niet voldoende ruimte om elke nieuwe woning van een parkeerplaats te voorzien. Daarom moet er naar andere vormen van mobiliteit worden gezocht.” Van Dijk merkt tevreden op dat steeds meer gemeenten wandelen als belangrijk onderdeel van mobiliteit gaan zien. “Utrecht is een mooi voorbeeld, daar kun je via de herstelde singel rondom de stad lopen. Ook Amsterdam, Rotterdam, Tilburg, Zwolle en Groningen zijn goed bezig. Je ziet dat een toenemend aantal stadsdelen autoluw wordt gemaakt.”
Hip
Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat wandelen niet alleen goed is voor lichaam en geest, maar ook voor de economie. Daar kunnen land, provincies en gemeenten eveneens hun voordeel mee doen. “Dat wandelaars geen geld zouden uitgeven, is een misverstand”, stelt Van Dijk. “Ondernemers die langs wandelroutes gevestigd zijn, profiteren uiteraard van hun locatie. Mensen die het Marskramerpad wandelen, genieten onderweg van een kop koffie en een stuk appeltaart. Daarnaast overnachten ze vier of vijf keer in een hotel, bed & breakfast of op een camping. Wandelaars geven geld uit aan goede schoenen, speciale kleding, hippe rugzakken en hulpmiddelen als stappentellers en wandelapps.” Nog een misvatting is dat er vooral door mensen van middelbare leeftijd en ouderen wordt gewandeld. “Jongeren noemen het misschien hiken, maar het komt op hetzelfde neer. Ze vormen een community van bloggers en vloggers en delen hun ervaringen op social media. Wandelen is geen hype, maar wel hip. Ook tijdens het werk, want je ziet steeds vaker dat mensen bijvoorbeeld wandelend overleg hebben.”
Enorme variatie
Als directeur van Wandelnet heeft Ankie van Dijk vanzelfsprekend haar favoriete wandelroutes. “Ik was een poosje geleden voor het NOS Journaal bij het begin van het Pieterpad in het noorden en werd er opnieuw getroffen door het natuurschoon. Ook prachtig is het Krijtlandpad in Zuid-Limburg. Verrassend mooi vind ik het Pionierspad dat grotendeels door Flevoland loopt, toch geen provincie die je gelijk associeert met wandelen. Het mooiste aan wandelen in Nederland is misschien wel de enorme variatie. Het is een klein land, maar er zijn volop leuke wandelplekken te ontdekken!”
