Als neuropsycholoog weet Scherder glashelder uit te leggen wat wandelen met ons brein doet. “Het hart gaat er beter door werken en pompt via de halsslagader meer bloed naar de hersenen. In het bloed zitten zuurstof en allerlei voedingsstoffen die essentieel zijn voor het brein. Tijdens het wandelen kom je cognitief tot rust en dan wordt het defaultnetwerk in de hersenen actief. Als gevolg daarvan kom je tot creatieve inzichten. Plotseling vind je een oplossing voor iets waarover je urenlang hebt zitten tobben. Ook de frontale lob wordt tijdens het wandelen geactiveerd. Hierdoor verdwijnen negatieve gevoelens en stress. De geactiveerde prefrontale lob zorgt er bovendien voor dat je productiever wordt, op ideeën komt en beter kunt plannen.”
Verwend en beloond
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat wandelen in de natuur het meest effectief is. “Omdat je zintuigen daar op verschillende manieren worden geprikkeld, verwend en beloond”, verklaart Scherder. “Je ziet de prachtige groene bossen, voelt de wind door je haren en ruikt de heide. Kortom, je brein wordt extra geactiveerd. Tegelijkertijd ontbreken stressfactoren als voorbijrazende auto’s en brommers. Uit onderzoek is gebleken dat patiënten die verblijven in ziekenhuizen waar ze kunnen wandelen in het groen, eerder weer naar huis kunnen. Dat is natuurlijk geen toeval.”
Voldaner
Niet dat wandelen in de stad geen positief effect heeft op lichaam en geest. “Elk stap is meegenomen, maar een dagelijks ommetje van minstens een half uur maakt echt een groot verschil”, weet Scherder. “Bij voorkeur aan één stuk, want de chemische huishouding in het brein heeft tijd nodig om op gang te komen. En uiteraard door weer en wind. Als je een beetje moeite voor een wandeling moet doen, geeft dat achteraf een nog voldaner gevoel.” Wie denkt met hardlopen sneller hetzelfde effect te bereiken, komt bedrogen uit. “Flink doorwandelen is veel beter voor de stofwisseling en het afweersysteem. Bij te intensief bewegen, neemt de weerstand juist af. Dat zie je bij topsporters, die bijvoorbeeld snel luchtweginfecties oplopen. Wandelen geeft overal en altijd een fijn gevoel. In de bioscoop verheugen we ons op de pauze, omdat we dan eindelijk even de benen kunnen bewegen.”
Kinderen verplicht dagelijks wandelen
Niet verwonderlijk dat Scherder met lede ogen aanziet hoe aan zitten gerelateerde ziekten als obesitas, hart- en vaatziekten en diabetes type 2 verder toenemen. “Natuurlijk is het geweldig dat Nederlanders door de coronapandemie meer zijn gaan wandelen. Helaas is een ander gevolg dat mensen meer dan ooit thuiszitten en kinderen veel te weinig bewegen. De overheid zou de Arbo-wet moeten aanpassen en daarmee iedereen de mogelijkheid en ruimte geven om te wandelen. Scholen zouden verplicht moeten worden kinderen dagelijks te laten wandelen. Toen de Stint na dat vreselijke ongeluk van de weg was gehaald, zag je kinderen weer lopen naar hun bestemming. Nu worden ze weer massaal gebracht en gehaald met die elektrische bakfietsen. Belachelijk. Nederland is een geweldig en - met overal stoepen - veilig wandelland.”
Strijd aangaan
Zelf maakt Scherder dagelijks vele wandelkilometers; met de hond in Amsterdam en voor het ultieme genieten op het strand. “Als het even kan, doe ik op de universiteit mijn oortjes in zodat ik ook wandelend kan werken. Alleen maar zittend werk doen, is fnuikend voor je brein. Barack Obama gaf wat dat betreft het goede voorbeeld met het houden van walking meetings in de tuin van het Witte Huis.” In samenwerking met de Hersenstichting ontwikkelde Scherder de wandelapp Ommetje. Op zijn bekende enthousiasmerende wijze vertelt de hoogleraar de gebruiker na iedere wandeling een interessant hersenfeitje. “De app is al ruim anderhalf miljoen keer gedownload. Het succes zit vooral in het competitie-element. Je kunt andere mensen uitdagen om - op afstand - mee te wandelen. Medewerkers van grote bedrijven gaan op deze manier de strijd met elkaar aan. Ook als lid van de Nederlandse Sportraad blijf ik mij inzetten om iedereen aan het bewegen te krijgen. Dat hoeft echt geen sporten te zijn, maar ga alsjeblieft wandelen. Doe het!”
